Voskopoja, dikur një nga metropolitet kulturore dhe tregtare më mbresëlënëse të Ballkanit
Jorgo Stamkos
Moschopoli (Voskopojë), fshehur mes maleve të Shqipërisë juglindore , sot duket si një lule guri e tharë, por ende ruan aromën e një lavdie aliene. Një fshat i qetë, malor dhe pothuajse mistik, dikur ishte një nga metropolitet kulturore dhe tregtare më mbresëlënëse të Ballkanit — “Jeruzalemi i Armanëve”, “Athina e Re” dhe “Arkadia e Ballkanit”.
Në mesin e shekullit të 18-të, Moschopolis numëronte dhjetëra mijëra banorë, kishte një shtypshkronjë, shkolla, biblioteka dhe kisha që konkurronin për bukuritë e atyre të ishujve dhe Qytetit grek. Këtu u botua fjalori i parë katërgjuhësh i Ballkanit (greqisht, shqip, vllahisht dhe bullgarisht) në vitin 1770 — një pikë shpirtërore e epokës.
Sot, vetëm pesë kisha kanë mbijetuar nga njëzet e më shumë që ekzistonin dikur: Shën Nikolla, Shën Athanasi, Profeti Ilia, Virgjëresha Mari dhe Kryepeshkopët. Muret e tyre, të pikturuara me hollyografi të shkëlqyera, pëshpëritin histori besimi, bum komercial dhe liri shpirtërore gjatë viteve të sundimit osman. Rrugeve degjohen akoma fjale ne Armanice, ne gjuhen vllehe, dhe ne kafene, mes kafes dhe avullit te rakise, flasin te moshuarit per qytetin e humbur qe “ishte dikur me i madh se Korca”.
Moschopoli është një strehë shpirtërore që këmbëngul të lulëzojë në mes të braktisjes, një vend ku drita e muzgut përqafon shtëpitë e gurta dhe hijet e maleve duket se ruajnë shpirtin e vendit.
Foto nga G. Stamkos, Moschopoli (Voskopojë), në juglindje të Shqipërisë
@NewsIn.Al
